شاهنامه فردوسی ویرایش ژول مول

Ferdowsi's Shahnameh edited by Julius von Mohl (in Persian)

شاهنامه اثر حکیم ابوالقاسم فردوسی توسی، حماسه‌ای منظوم بر وزن «فَعولُن فعولن فعولن فَعَلْ/ فَعولْ»، در بحرِ مُتَقارِبِ مثمَّنِ محذوف و دربرگیرندهٔ نزدیک به ۵۰٬۰۰۰ بیت و یکی از بزرگ‌ترین و برجسته‌ترین سروده‌های حماسیِ جهان است که سرایشش دست‌آورد دست‌کم سی سال کار پیوستهٔ این سخن‌سرای نامدار ایرانی است. موضوع این شاهکار ادبی افسانه‌ها و تاریخ ایران از آغاز تا حمله اعراب به ایران در سدهٔ هفتم میلادی است که در چهار دودمان پادشاهیِ پیشدادیان، کیانیان، اشکانیان و ساسانیان گنجانده می‌شود.

هنگامی که زبان دانش و ادبیات در ایران زبان عربی بود، فردوسی، با سرودن شاهنامه با ویژگی‌های هدف‌مندی که داشت، زبان پارسی را زنده و پایدار کرد. یکی از بن‌مایه‌های مهمی که فردوسی برای سرودن شاهنامه از آن استفاده کرد، شاهنامهٔ ابومنصوری بود. شاهنامه نفوذ بسیاری در جهت‌گیری فرهنگ فارسی و نیز بازتاب‌های شکوه‌مندی در ادبیات جهان داشته‌است و شاعران بزرگی مانند گوته و ویکتور هوگو از آن به نیکی یاد کرده‌اند.

شاهنامه بزرگ‌ترین کتاب به زبان پارسی است که در همه جای جهان مورد توجه قرار گرفته و به بسیاری از زبان‌های زندهٔ جهان بازگردانی شده‌است. نخستین بار در سال ۶۰۱ خورشیدی بنداری اصفهانی شاهنامه را به زبان عربی برگرداند و پس از آن بازگردانی‌های دیگری از این اثر، ازجمله بازگردانیِ ژول مُول به فرانسوی، انجام گرفت.

شاهنامه (کتاب شاهان) که ابوالقاسم فردوسی نه تنها یک شاهکار ادبی به شمار می‌آید، بلکه کتابی است که در طول قرن‌ها شناساننده ایران و ایرانیان و پاسدار زبان فارسی بوده است. این اثر را که در بیش از ۵۰ هزار بیت سروده شده، از بلندترین منظومه‌هایی می‌دانند که تا کنون نویسنده‌ای به تنهایی خلق کرده است. حماسه شاهنامه تنها درباره یک رویداد مشخص یا سفری خیالی، داستانی عاشقانه یا هماوردی دو فرمانروا نیست، آن گونه که در بیشتر حماسه‌های ملی می‌بینیم. البته این اثر از همه این‌‌ها که گفتیم سرشار است، اما در واقع موضوع اصلی این منظومه‌ حماسی را باید سرشت و روح ایران دانست. گرچه ایران باستان موضوع اصلی شاهنامه به شمار می‌آید، پیام آن از محدوده زمانی خاص فراتر می‌رود و در موارد بسیار به نظر می‌رسد که برای کل بشریت سروده شده است.

برای آگاهی از اهمیت کار سترگ فردوسی، شناخت زمینه‌ای که این اثر در آن سروده شد، بسیار مهم است. پس از تصرف ایران به دست عرب ها در قرن هفتم میلادی و سقوط امپراتوری ساسانی، یکی از تاریک‌ترین دوره های تاریخ ایران آغاز شد. در سلطه اشغالگران خارجی بر ایران، پیروان دین یکتاپرستی زردشتی، دین بومی ایرانیان، آزارها دیدند؛ کتابخانه ها سوزانده شد و زبان فارسی در برهه‌ای که خود ایرانی‌ها از آن با عنوان "دو قرن سکوت" یاد می‌کنند، به شدت منع شد. اسلام به مثابه نظامی جدید در این دوره حکمفرما شد و عربی زبان فرمانروایان نورسیده ایران، و زبان فارسی، همانند دین زردشتی و مجموعه فرهنگ بومی ایران، در معرض خطر نابودی قرار گرفت. برخی ایرانیان بر یوغ اشغالگران گردن نهاندند و کوشیدند در ساز و کار غریب دنیای جدید جایگاهی برای خود بیابند و گروهی دیگر بر آن شدند که ایستادگی کنند.

پیش از این، خراسان، زادگاه فردوسی، در شمال شرق ایران، خاستگاه خیزش‌های مردمی علیه اشغالگران بود. در حکمرانی سامانیان، مردمان این سرزمین شاهد احیای فرهنگ فارسی بودند. سامانیان نام سلسله‌ای است که از ۸۱۹ تا ۱۰۰۵ میلادی فرمانروایی می‌کردند و مرکزشان در بخارا بود، شهری که امروزه در ازبکستان واقع است. شاعرانی مانند رودکی از نخستین سرایندگانی بودند که پس از این "دو قرن سکوت" به زبان فارسی جدید سرودند. این زبان صورت تحول یافته فارسی میانه بود که در دوره ساسانیان رواج داشت.

هنگامی که فردوسی کار سرایش شاهنامه را آغاز کرد، دو نسخه دیگر از آن در دست بود. دقیقی شاعر قرن دهم میلادی نزدیک به ۱۰۰۰ بیت از کتابش خدای‌نامه را براساس کتابی که امروزه آن را شاهنامه ابومنصوری- برگرفته از نام حامی آن- می‌نامیم سروده بود. اما دقیقی پیش از آن که بتواند آفرین‌نامه‌اش درباره ایران را به پایان برد به دست یکی از بردگانش کشته شد. فردوسی کار سرایش و تکمیل شاهنامه را از آن‌جا که دقیقی ناتمام رها کرده بود ،با پشتیبانی حامیان سامانی ، آغاز کرد. فردوسی کار دقیقی را نیز قدر نهاد و ابیاتی که او سروده بود در شاهنامه‌اش آورد.

ویژگی کتاب:

عنوان: شاهنامه ویرایش ژول مول

زبان: فارسی

سراینده: ابوالقاسم فردوسی

ویراستار: ژول مول

سال چاپ: ۱۳۶۳

نوبت چاپ: سوم

تعداد صفحات: ۲۴۳۷

قطع: جیبی در ۸ جلد

ابعاد: ۱۰۳ در ۱۸۰ در ۱۲۰ میلی متر

 

وزن: ۱۴۰۰ گرم

کتاب را می‌توانید در وبگاه زیر سفارش دهید:

https://www.mezerah.com//app/module/webproduct/goto/m/mf393864be186becb